» International Film Festival Rotterdam | Text: Maricke Nieuwdorp
.......................................................................................................................................

Zwart/wit is stervende’: Fred Kelemen over Krisana

Fred Kelemen musiceerde, schilderde en maakte theater. Totdat hij film als medium ontdekte. ‘Voor mij is film de meest geschikte taal om mezelf te uiten.’ Theater maken doet Kelemen nog regelmatig. Voor de andere cultuurdisciplines heeft de Duitse cineast geen tijd sinds hij filmt, lesgeeft en met grote regelmaat filmfestivals bezoekt. Krisana (Fallen) wordt de komende dagen op het International Film Festival Rotterdam vertoond.
Het enige probleem dat Kelemen bij cinema ondervindt, is het regelen van geld om überhaupt te kunnen draaien. 'Wat dat betreft maak ik liever theater; minder rompslomp, er blijft veel meer energie over om creatief te werken als je je niet met de economische gang van zaken bezig hoeft te houden.' Dat is ook precies de reden dat hij het zo prettig vond om Krisana in Riga, Letland op te nemen. 'Het was heerlijk, we konden bijna gelijk aan de slag. Geen regels of geldproblemen.' Dat de filmmaker de taal (Russisch/Lets) niet sprak, bleek geen hindernis: 'Ik schreef het script in drie weken, liet het vertalen en daarna schaafden de acteurs nog wat bij. Het ging eigenlijk vrij makkelijk.'
In Krisana is een archivaris 's nachts getuige van de zelfmoord van een vrouw. Ze springt van een brug en hij grijpt niet in. Ze wordt na die nacht zijn grote obsessie.
In tegenstelling tot zijn eerdere films, schoot hij alle opnames in zwart-wit. Vervolgens zette hij de film niet over op kleur, maar op zwart-wit-film. En dat schijnt nogal wat voeten in de aarde te hebben: 'Het is duurder, het neemt meer tijd in beslag en geluid overzetten is moeilijker. Zwart-wit is stervende, over een jaar of wat kan het niet meer denk ik. 'Het zwart en het wit van de cineast is niet zomaar 'zonder kleur'. Hij wilde zelfs zo min mogelijk grijstinten op beeld. 'Ik wilde overbrengen dat de gevoelens van de personages hard zijn. Haat of liefde, en niets daar tussenin.'
In Krisina, waarin hij gebruik maakt van lange, verstilde shots met weinig tekst, speelt geluid op de achtergrond steeds een grote rol: 'Op de brug hoor je kikkers, vogels, maar ook fabrieksgeluid. Dat laatste is belangrijk, omdat ik niet wilde dat de brug een romantisch karakter zou hebben. Met geluid bepaal je doeltreffend de sfeer.'
Onlangs richtte Kelemen zijn eigen productiemaatschappij op, met de onderliggende gedachte dat film niet gemaakt moet worden vanuit economisch oogpunt, maar dat film als kunstvorm niet altijd geld op hoeft te leveren. 'Film kan heel belangrijk zijn, ook - of juist zonder economische waarde', zegt hij daarover. Een eerste eigen film en werk van een collega-cineast zijn al ondergebracht bij zijn Kino Kombat Film production. 'Als we niet opletten, verdwijnt film als kunstvorm. Juist mensen uit het vak moeten ervoor waken dat film niet enkel een economisch product wordt!'
.......................................................................................................................................
Daily Tiger No. 10, 2005 February 5